Robienie notatek w książkach a efektywne uczenie się
Nie wiem, jak to jest u Was, ale ja musiałam się przełamać, żeby zacząć robić notatki w podręcznikach. W dzieciństwie często sprzedawałam podręczniki albo przekazywałam je znajomym, żeby mogły być ponownie wykorzystane, dlatego nie miałam zwyczaju pisania po nich. Moje pierwsze notatki w książkach pojawiły się dopiero, gdy korzystałam z kopiowanych materiałów – wtedy swobodnie zaznaczałam różne fragmenty i dodawałam swoje komentarze. W ten sposób książki stawały się „moje”. To nie były tylko notatki – chciałam, aby pewne treści się wyróżniały. Oprócz robienia notatek, używałam zakreślaczy do zaznaczania kluczowych fragmentów, które chciałam zapamiętać. Pamiętasz tego mema, w którym niemal cała strona jest podkreślona, bo wszystko wydaje się ważne? Tak wyglądały moje książki na początku, ale z czasem nauczyłam się wybierać, które informacje są naprawdę istotne.
Jak zmieniło się moje podejście do notowania w książkach?
Gdy chodziłam do szkoły podstawowej i gimnazjum w pierwszej dekadzie XXI wieku, sytuacja z książkami była dla mnie zrozumiała. Podręczniki były drogie (zresztą nadal są), więc często sięgało się po te używane z poprzednich lat. Moi rodzice, którzy w młodości mieli problemy z dostępem do książek, nauczyli mnie, że należy je szanować – absolutnie nie wolno po nich pisać, aby ich nie zniszczyć i umożliwić innym ich ponowne wykorzystanie. Dziś dostęp do książek jest znacznie łatwiejszy. Nie twierdzę, że są tańsze, ale zdobycie ich jest dużo prostsze niż 20 czy 30 lat temu. Dlatego gorąco zachęcam moich uczniów do robienia notatek w materiałach. Pisząc ręcznie, notatki stają się bardziej „nasze”, co poprawia proces zapamiętywania.
Dlaczego warto robić notatki w książkach? – Wyniki badań
W 2014 roku opublikowano badanie porównujące wpływ notowania ręcznego i na laptopie na pamięć i zrozumienie studentów. Uczestników podzielono na trzy grupy: jedna robiła notatki ręcznie, druga korzystała z laptopa bez żadnych ograniczeń, a trzecia notowała na laptopie, ale z zaleceniem, aby unikać dosłownego zapisywania treści wykładu. Następnie przetestowano ich wiedzę po 30 minutach i po tygodniu.
Wyniki badania pokazały, że studenci robiący notatki ręcznie lepiej radzili sobie z pytaniami wymagającymi analizy i syntezy informacji niż ci, którzy notowali na laptopie. Dodatkowo, studenci korzystający z laptopów częściej zapisywali wykład dosłownie, co nie sprzyjało głębokiemu przetwarzaniu informacji*. Nawet zalecenie, aby nie zapisywać wykładu słowo w słowo, nie poprawiło wyników tej grupy. Badacze stwierdzili, że notowanie ręczne wymaga większego zaangażowania poznawczego i selektywności, co sprzyja lepszemu uczeniu się i zapamiętywaniu.
Jakie korzyści daje notowanie ręczne w porównaniu z notowaniem elektronicznym?
Jakie wnioski można z tego wyciągnąć? Po pierwsze, robienie notatek ręcznie pozwala na bardziej linearne myślenie. Łatwiej dostrzegać związki przyczynowo-skutkowe, co angażuje naszą pamięć mięśniową. Nie musimy się zastanawiać, jak zapisać informację – po prostu notujemy to, co ważne. Wymaga to jednoczesnego nasłuchiwania i przetwarzania informacji na notatki. Dlatego nie jestem zwolenniczką prezentacji przeładowanych treścią – lepiej, gdy wykładowca rozwija swoje myśli, niż gdy odczytuje tekst ze slajdów. Choć wymaga to większego wysiłku, jest bardziej sensowne niż bezmyślne przepisywanie slajdów.
Alternatywy dla osób, które nie chcą pisać po podręcznikach
Jeśli ktoś nie chce pisać po podręcznikach, istnieją alternatywy. Można założyć osobny zeszyt do danej książki i tam notować kluczowe informacje. Można też używać przezroczystych karteczek samoprzylepnych, które pozwalają robić notatki bez uszkadzania stron. Inną opcją są luźne kartki, na których zapisujemy najważniejsze informacje, a następnie przypinamy je do książki zszywaczem, aby łatwiej je znaleźć.
Jak notować w e-bookach – praktyczne porady
Obecnie mamy dostęp do wielu e-booków. Jeśli zdecydujemy się na nie, warto korzystać z tabletów lub iPadów, na których można robić notatki, najlepiej używając rysika, a nie tylko klawiatury.
Podsumowanie: Jak robienie notatek w książkach wpływa na efektywniejszą naukę?
Zachęcam wszystkich do wypróbowania robienia notatek w książkach – zaznaczania, podkreślania i używania kolorowych długopisów. To pomaga w efektywniejszej nauce i szybszym przyswajaniu wiedzy. Książka jest dla Ciebie, nie Ty dla niej. Powinna wspierać naukę, więc korzystaj z niej, notując, zaznaczając, podkreślając. Może nie sprzedasz jej później, ale opanujesz wiedzę, za którą zapłaciłeś.
*Niestety, nie udało mi się znaleźć badań dotyczących osób pracujących w branży IT czy zarządzających projektami, którzy intensywnie notują na komputerach. Uważam jednak, że badania dotyczące notowania na papierze są nadal aktualne, choć w przypadku intensywnej pracy na komputerze mogą istnieć pewne różnice. Większość osób korzysta z komputera głównie do wysyłania e-maili czy czytania, a niekoniecznie do tworzenia nowych treści, dlatego wyniki tych badań pozostają istotne.
Chcesz dowiedzieć się więcej o skutecznych technikach nauki? Zapisz się na mój newsletter!
Jeśli interesują Cię praktyczne porady na temat efektywnej nauki, technik zapamiętywania i notowania, zapisz się na mój newsletter! Co tydzień otrzymasz przydatne wskazówki, które pomogą Ci lepiej przyswajać wiedzę i wykorzystywać swoje materiały do nauki. Nie przegap najnowszych wpisów na blogu oraz ekskluzywnych treści dostępnych tylko dla subskrybentów. Zapisz się teraz, aby zyskać przewagę w nauce!
